काठमाडाैं । पछिल्ला वर्षमा प्रविधि क्षेत्रअन्तर्गत आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) मा लगानी गर्नेहरूको सम्पत्ति र त्यसबाट अर्बपति बन्नेहरूको संख्या विश्वव्यापी रूपमै बढ्दै गएको फोर्ब्सको २०२५ सूचीले देखाएको छ ।

फोर्ब्स बिलिनियर्स लिस्ट भनेर वार्षिक रूपमा सार्वजनिक हुने विश्वकै धनाढ्यहरूको सूचीमा नेपालबाट भने यस पटक पनि विनोद चौधरी एक्लै समावेश छन् ।

पहिलो १० स्थानमा रहेका अर्बपतिमध्ये ७ जना प्रविधि व्यवसाय क्षेत्रका छन् । यसमध्ये एआई क्षेत्रमा लगानी गर्नेहरूलाई यो वर्ष उल्लेख्य रूपमा फलिफाप भएको फोर्ब्सको विश्लेषणमा उल्लेख छ । फोर्ब्सका अनुसार हाल विश्वभर ३ हजार २८ जना अर्बपति छन् । उनीहरूको कुल सम्पत्ति १६.१ ट्रिलियन डलर पुगेको छ । सन् २०२५ मा एआई क्षेत्रबाट ४६ जना अर्बपति बनेको र एआईमा गरिएको लगानीमार्फत उनीहरूको कुल सम्पत्ति ६ सय अर्ब डलर थपिएको छ ।

अन्य कुनै विधामा यति धेरै अर्बपति र यतिका सम्पत्ति नथपिएको फोर्ब्सकी पत्रकार फिबी लिउले ‘एआई बुम बिलिनियर्स’ लेखमा विश्लेषण गरेकी छन् । यस पटक फोर्ब्सको सूचीमा पहिलो नम्बरमा उक्लिएका इलन मस्कदेखि मेटाका प्रमुख मार्क जकरबर्ग, अल्फाबेट (गुगल) का ल्यारी पेज र सर्गे ब्रिन, एनभिडियाका जेनसन हुआङ, ओपेनएआईका साम अल्टम्यानदेखि चिनियाँ स्टार्टअप डिपसिकका लियाङ वेनफेङको सम्पत्ति वृद्धिमा एआईले मुख्य भूमिका खेलेको लिउले उल्लेख गरेकी छन् ।

‘सन् २०२२ मा च्याटजीपीटी सार्वजनिक भएदेखि सुरु भएको एआई क्षेत्रको प्रतिस्पर्धा अहिले द्रुत गतिमा अगाडि बढेको छ, लार्ज ल्यांग्वेज मोडलका नयाँ भर्सन तथा व्यवसायमा एआईको बढ्दो प्रयोगका कारण प्रविधि कम्पनीहरूको बजार मूल्यांकन उकालो लागेको छ भने यसले नयाँ अर्बपतिहरू जन्माइरहेको छ,’ लिउले लेखेकी छन्, ‘सन् २०२१ मा ओपेनएआई छोडेर एन्थ्रोपिक नामक अर्को एआई कम्पनी स्थापना गरेका सात जना पूर्वकर्मचारी अहिले अर्बपति बनेका छन् ।’

हतियार कारोबारसम्बन्धी एआई स्टार्टअप कम्पनी स्थापना गरेर सन् २०२१ मा २४ वर्षकै उमेरमा विश्वकै कान्छा अर्बपति बनेका एलेक्जेन्डर वाङको उदाहरण दिँदै फोर्ब्सले सन् २०२५ मा उनले अमेरिकी रक्षा विभागसँगको सम्झौतामार्फत सूची पुनः प्रवेश गर्न सफल भएको उल्लेख गरेको छ ।

गत वर्ष १९५ अर्ब डलर कुल सम्पत्तिसहित दोस्रो स्थानमा रहेका इलनले यस पटक आफ्नो सम्पत्तिमा १४७ अर्ब डलर थप्दै कुल ३४२ अर्ब डलरसहित फोर्ब्सको सूचीमा पहिलो स्थान हासिल गरेका छन् । स्पेसएक्स वा टेस्लाजस्ता अटोमोटिभ क्षेत्रको प्रतिनिधित्व गरेका भए पनि मस्कलाई उनको एआई कम्पनी एक्सएआईले गत डिसेम्बरमा ६ अर्ब डलर लगानी सुनिश्चित गरिदिएको थियो । उनले एक्सएआईलाई नै हाल आफ्नो सामाजिक सञ्जाल प्लाटफर्म एक्स ३३ अर्ब डलरमा सेयर लेनदेन कारोबार (अल–स्टक डिल) मार्फत बेचेका थिए ।

भारतको रिलायन्स इन्डस्ट्रिजका अध्यक्ष मुकेश अम्बानी फोर्ब्स सूचीको शीर्ष १० स्थानबाट बाहिरिएर ९२.५ अर्ब डलर सम्पत्तिसहित १८औं स्थानमा पुगेका छन् ।

अडानी समूहका अध्यक्ष गौतम अडानी भने ५६.३ अर्ब डलर सम्पत्तिसहित विश्व सूचीमा २८औं स्थानमा छन् । भारतकी सबैभन्दा धनी महिला उद्यमी एवं विश्वकै छैटौं धनी महिला सावित्री जिन्दाल र उनको परिवार फोर्ब्सको सूचीमा ५६औं स्थानमा छन् । उनको कुल सम्पत्ति हाल ३५.५ अर्ब डलर छ ।

नेपालबाट सन् २०१३ यता फोर्ब्सको सूचीमा लगातार प्रतिनिधित्व गर्दै आएका उद्योगी एवं राजनीतिकर्मी विनोद चौधरीको सम्पत्ति अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस पटक झन्डै २६ अर्ब रुपैयाँ अर्थात् १.८ अर्ब डलरबाट बढेर २ अर्ब डलर पुगेको छ ।

सन् २०२४ मा विश्वभरका २ हजार ७ सय ८१ अर्बपतिमध्ये १ हजार ७ सय ६४औं स्थानमा रहेका उनी यसपालि ३ हजार २८ जना अर्बपतिमध्ये १ हजार ७ सय २९औँ स्थानमा उक्लिएका छन् । सीजी फुड तथा हस्पिटालिटी क्षेत्रमा लगानी बढाएसँगै उनको कुल सम्पत्ति बढेको फोर्ब्सको विश्लेषण छ ।